Miejskie Centrum Kulturalne w Lipnie oraz Uniwersytet MikoÅ‚aja Kopernika w Toruniu zapraszajÄ… na wykÅ‚ad dot. postaci pisarza J. Pietrkiewicza, który odbÄ™dzie siÄ™ w budynku MCK w dniu 12.12. 2013 r. o godz. 12:30 (czas trwania 20-30 min. )

Jerzy Pietrkiewicz - pisarz z ziemi dobrzyńskiej

Niedawno, bo 26 października obchodziliÅ›my kolejnÄ… rocznicÄ™ Å›mierci Jerzego Pietrkiewicza, ostatniego bodaj polskiego poety, którego debiut przypadÅ‚ na lata miÄ™dzywojenne. Osoba i twórczość Pietrkiewicza sÄ… w naszym kraju wciąż za maÅ‚o znane, a szkoda, bo byÅ‚ to twórca niewÄ…tpliwie na pamięć zasÅ‚ugujÄ…cy. Nie tylko wniósÅ‚ on niemaÅ‚y wkÅ‚ad wÅ‚asny do kultury polskiej, ale też walnie siÄ™ przyczyniÅ‚ do jej popularyzacji poza granicami kraju. W Wielkiej Brytanii, gdzie żyÅ‚ porównywany byÅ‚ do Josepha Conrada. Biografia i dorobek pisarski Pietrkiewicza do pewnego stopnia przypominajÄ… także o pięć lat starszego CzesÅ‚awa MiÅ‚osza, sÄ… też jednak miÄ™dzy obydwoma literatami znaczÄ…ce różnice. Obydwaj przed wojnÄ… debiutowali i publikowali jako poeci, obydwaj wiÄ™kszość życia spÄ™dzili na emigracji, zasÅ‚ynÄ™li w Å›wiecie dziÄ™ki swoim anglojÄ™zycznym dzieÅ‚om prozatorskim, wykÅ‚adali na zagranicznych uniwersytetach i napisali anglojÄ™zyczne podrÄ™czniki akademickie w temacie dziejów literatury polskiej. NajistotniejszÄ… różnicÄ… miÄ™dzy nimi jest to, że Pietrkiewicz, który opuÅ›ciÅ‚ kraj w 1939 roku, nie miaÅ‚ w swoim życiorysie "romansu" z ideologiÄ… i wÅ‚adzÄ… komunistycznÄ….

UrodziÅ‚ siÄ™ 9 wrzeÅ›nia 1916 we wsi Fabianki, w Ziemi DobrzyÅ„skiej, w dzisiejszym powiecie wÅ‚ocÅ‚awskim. UkoÅ„czyÅ‚ gimnazjum we WÅ‚ocÅ‚awku, studiowaÅ‚ w Warszawie. ZaczÄ…Å‚ tworzyć przed II wojnÄ… Å›wiatowÄ…. ZwiÄ…zaÅ‚ siÄ™ z grupÄ… warszawskich pisarzy pochodzÄ…cych ze Å›rodowisk wiejskich, tak zwanych autentystów. Do tego krÄ™gu należeli tacy twórcy jak StanisÅ‚aw Czernik, Jan BolesÅ‚aw Ożóg Józef KrupiÅ„ski, StanisÅ‚aw PiÄ™tak i Marian Czuchnowski. Towarzystwo to byÅ‚o skupione wokóÅ‚ miesiÄ™cznika Okolica Poetów. Pietrkiewicz publikowaÅ‚ nie tylko w tym piÅ›mie, ale także w tygodniku Prosto z Mostu, który drukowaÅ‚ w odcinkach jego poemat Prowincja, dokument autentyzmu - 1935. Debiutancki tomik wierszy zatytuÅ‚owany Wiersze o dzieciÅ„stwie wydaÅ‚ w tym samym roku 1935. W ciÄ…gu kolejnych lat zdążyÅ‚ ich wydać jeszcze kilka. Pierwszy okres jego twórczoÅ›ci wypeÅ‚niaÅ‚y wiersze i poematy, gÅ‚ównie o tematyce religijnej i egzystencjalnej Ich wybór pod tytuÅ‚em Kula magiczna zostaÅ‚ wydany w1980. W 1939 roku opuÅ›ciÅ‚ kraj i przez RumuniÄ™ i FrancjÄ™ udaÅ‚ siÄ™ na emigracje do Wielkiej Brytanii. ResztÄ™ życia spÄ™dziÅ‚ w Londynie Od 1953 pisaÅ‚ powieÅ›ci w jÄ™zyku angielskim (pod pseudonimem Peterkiewicz), m. in. The Knotted Cord, Future to Let, Isolation, Inner Circle i My Left Side. W jÄ™zyku angielskim opublikowaÅ‚ także, oprócz powieÅ›ci, swÄ… autobiografie i szereg opracowaÅ„ krytycznoliterackich. TÅ‚umaczyÅ‚ też poezjÄ™ polskÄ… na jÄ™zyk angielski, wydaÅ‚ jej cztery tomiki m.in. wybór poezji Karola WojtyÅ‚y i angielskÄ… na polski (Antologia liryki angielskiej 1300-1950). Natomiast wÅ‚asne wiersze pisaÅ‚ jedynie po polsku. ZmarÅ‚ w roku 2007.

ByÅ‚ nie tylko literatem, ale również uczonym. WyksztaÅ‚cenie akademickie uzupeÅ‚niÅ‚, koÅ„czÄ…c najstarszy szkocki uniwersytet w St. Andrews. Na londyÅ„skim Kings College uzyskaÅ‚ w 1947doktorat z anglistyki. NastÄ™pnie przez wiele lat (1950-1979) byÅ‚ profesorem literatury polskiej w Uniwersytecie LondyÅ„skim. Najważniejszym jego dzieÅ‚em naukowym jest praca Literatura polska w perspektywie europejskiej wydana w 1986.

Bodaj najważniejszym dzieÅ‚em Pietrkiewicza jest powieść Isolation (Odosobnienie) z 1959 roku. W powieÅ›ci tej autor nie tylko umiejÄ™tnie Å‚Ä…czy wÄ…tki romansowe i szpiegowskie, ale także prowadzi poważne rozważania dotyczÄ…ce natury ludzkiej. Książka jest nasycona licznymi nawiÄ…zaniami do literatury polskiej, zwÅ‚aszcza do Sienkiewicza i Reymonta, a także do polskiego życia literackiego okresu miÄ™dzywojennego Jeden z bohaterów bardzo przypomina GaÅ‚czyÅ„skiego, takiego, jakim go opisaÅ‚ MiÅ‚osz w Zniewolonym UmyÅ›le. Można wiÄ™c powiedzieć, ze jest to powieść, jak na lata pięćdziesiÄ…te dosyć nowoczesna. Przypomina bowiem dzieÅ‚a, jakie w literaturze Å›wiatowej pojawiÅ‚y siÄ™ masowo w dwóch nastÄ™pnych dekadach. OczywiÅ›cie, przesadÄ… byÅ‚oby nazywać Pietrkiewicza pisarzem postmodernistycznym, ale na pewno warto odnotować jego nowatorstwo.

ToruÅ„ski Uniwersytet rozpoczyna wydawanie „dzieÅ‚ zebranych” Jerzego Pietrkiewicza, w zwiÄ…zku z tym chcielibyÅ›my zainaugurować w tym roku cykl wykÅ‚adów o życiu i twórczoÅ›ci wybitnego poety. Niewielu mamy pisarzy, którzy w tym stopniu, co Jerzy Pietrkiewicz rozsÅ‚awiali imiÄ™ Polski w Å›wiecie. Pamięć o nim trzeba wiÄ™c podtrzymywać i rozszerzać.