Dyskusyjny Klub Filmowy SE(A)NS zaprasza na film!

Klub Filmowy „SE(A)NS” zaprasza do kina „Nawojka” 26.września (piątek) o godz. 18 na projekcję filmu „Papusza”. To niezwykła historia wyjątkowej kobiety Bronisławy Wajs, pierwszej romskiej (cygańskiej) poetki, która spisała i wydała swoje wiersze.

Ponadczasowość filmu o „Papuszy”– poetce przeklętej

Film „Papusza” autorstwa Joanny Kos – Krauze i Krzysztofa Krauzego najlepiej oglądać na Festiwalu Dwa Brzegi w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. Najlepiej pod gołym niebem. Najlepiej w deszczu, który przeradza się w ulewę. Bynajmniej nie pod parasolem, bo parasol zasłania innym widoczność. Krople deszczu muszą spływać po włosach, ubraniach i twarzach. Dopiero wówczas można docenić wartość filmu, który ma magnetyczną moc przyciągania i nie pozwala zrezygnować z seansu, by schronić się przed ulewą. Oglądając w takich trudnych plenerowych warunkach, czułam, że jednoczę się z cygańskim taborem, który wędruje niezależnie od pogody: w deszczu, błocie, wietrze i śniegu. Czy inni widzowie też to czuli? Jak inaczej wytłumaczyć sobie wytrwałość tłumu oglądających, którzy mogli w każdej chwili opuścić Mały Rynek w Kazimierzu? To jest właśnie magia kina! Przepiękne czarno-białe zdjęcia autorstwa Krzysztofa Ptaka i Wojciecha Staronia. Chwytająca za serce muzyka Jana Kantego Pawluśkiewicza. Niezwykle wiarygodne kreacje stworzone przez aktorów: Jowitę Budnik, Antoniego Pawlickiego, Zbigniewa Walerysia. I jeszcze ona sama – Papusza: autentyczna, wrażliwa, odrzucona przez własną społeczność. Bronisława Wajs – pierwsza romska poetka. W taborze nikt nie wołał: „Bronka”. Mówili: „Prześliczna!”. Przez tę urodę nazywali ją „Papusza”, co po cygańsku znaczy „lalka”.

Film państwa Krauze i książka Angeliki Kuźniak ujrzały światło dzienne niemal w tym samym czasie. Pewnie dziś Papusza patrzy gdzieś z zaświatów i nie może się nadziwić, że powstało tyle dobrego szumu wokół jej osoby. Pewnie pyta anioły w niebie: „Co może powiedzieć stara Cyganka podobna do prawdziwka zapomnianego w jesiennym lesie?”. A dzięki jej wierszom wiemy, że może przepięknie opowiedzieć o świecie, na przykład tak:

„W lesie jak złoty krzak wyrosłam,
w namiocie cygańskim, co miał prawdziwka postać.
Jak własne serce kocham ogień.
Wiatry silne i małe
cygańską dziewczynę wykołysały
i pognały ją w świat, w daleką drogę…”
Kto chce poznać Papuszę – poetkę powinien przeczytać jej wiersze, którymi, nie bez przyczyny przecież, zachwycali się Jerzy Ficowski i Julian Tuwim. Kto chce poznać bogatą w szczegóły reporterską opowieść o życiu tej niezwykłej Cyganki, niech przeczyta książkę Angeliki Kuźniak. A kto chce wędrować razem z taborem, by zanurzyć się w utraconym świecie wolności i poznać poruszającą, ponadczasową historię o odwadze tworzenia, cierpieniu, samotności i chwilach szczęścia, koniecznie musi obejrzeć film „Papusza”.
Dziś tabor Papuszy jest wielki –
poetki się nie wyrzeka
Frunie jak chmara barwnych ptaków
i na jej opowieść czeka
Wędruje w mrówkach liter
i w kroplach nut
w dużych i małych kinach
Czyż wszyscy nie jesteśmy taborem Papuszy
gdy seans się rozpoczyna?

Monika Głowacka